Η διαταραχή της ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα είναι μια διαταραχή η οποία εμφανίζεται πολύ πρώιμα, συνήθως κατά τη νηπιακή ηλικία και αποτελείται από μια σειρά συμπτωμάτων σε τρεις περιοχές :
- έλλειψη προσοχής
- παρορμητικότητα
- υπερκινητικότητα
Σύμφωνα με το DSM-IV υπάρχουν τρεις τύποι ΔΕΠΥ: ο απρόσεκτος, ο τύπος παρορμητικότητας/υπερκινητικότητας και ο συνδυασμένος (απρόσεκτος και παρορμητικός/υπερκινητικός). Κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτών των τύπων είναι τα εξής:
- ΑΠΡΟΣΕΞΙΑ
- Αδυναμία επικέντρωσης της προσοχής – λάθη απροσεξίας.
- Δυσκολία διατήρησης της προσοχής.
- Συχνά φαίνεται να μην ακούει.
- Δεν ακολουθεί μέχρι του τέλους οδηγίες και αποτυγχάνει να διεκπεραιώσει εργασίες.
- Δυσκολία στην οργάνωση δραστηριοτήτων.
- Αποφυγή ή αποστροφή εμπλοκής σε δουλειές που απαιτούν αδιάπτωτη πνευματική προσπάθεια.
- Συχνά χάνει αντικείμενα απαραίτητα για δουλειές και δραστηριότητες.
- Συχνά διασπάται εύκολα η προσοχή από εξωτερικά ερεθίσματα.
- Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες
- ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
- Συχνά κινεί τα χέρια ή τα πόδια ή στριφογυρίζει στη θέση
- Συχνά αφήνει τη θέση στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις, στις οποίες αναμένεται ότι θα παραμείνει καθισμένος(-η) .
- Συχνά τρέχει εδώ κι εκεί και σκαρφαλώνει με τρόπο υπερβολικό σε περιστάσεις, οι οποίες δεν προσφέρονται για ανάλογες δραστηριότητες (στους εφήβους και τους ενήλικες αυτό μπορεί να περιορίζεται )
- Συχνά δυσκολεύεται να παίζει ή να συμμετέχει σε δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου ήσυχα
- Συχνά είναι διαρκώς σε κίνηση και συχνά ενεργεί σαν να «κινείται με μηχανή»
- Συχνά ομιλεί υπερβολικά
- ΠΑΡΟΡΜΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
- Συχνά απαντά απερίσκεπτα πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση.
- Δυσκολεύεται στο να περιμένει στη σειρά.
- Συχνά διακόπτει και ενοχλεί τους άλλους.
Η εργοθεραπεία είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ και δρα στους παρακάτω τομείς:
- Βελτίωση της αισθητηριακής επεξεργασίας
(βελτίωση διαταραχών ρύθμισης, αισθητηριακής καταγραφής και επεξεργασίας)
- Οπτική και απτική επεξεργασία
(ικανότητα να αντιλαμβάνεται κατάλληλα τα απτικά και οπτικά ερεθίσματα )
- Ικανότητα εναλλαγή προσοχής
(η ικανότητα να εναλλάσσει την προσοχή του σε δυο δραστηριότητες παράλληλα)
- Χρονισμός
(αυξημένο επίπεδο διέγερσης, έλεγχος παρορμητικότητας μέσα στο χρόνο)
- Ικανότητα ολοκλήρωση δραστηριοτήτων
(η ικανότητα να ολοκληρώνει δραστηριότητες ή παιχνίδια με υψηλό ενδιαφέρον)
- Βελτίωση μνήμης
(βελτίωση εργαζόμενης μνήμης και βραχυπρόθεσμης μνήμης)
- Βελτίωση οργάνωσης κίνησης
(αντίληψη της θέσης και της κίνησης στο χώρο, βιωματικός προσανατολισμός)
- Βελτίωση αδρής και λεπτής κίνησης
( κινητικές δεξιότητες αμφίπλευρου συντονισμού, γραφής, χρήσης εργαλείων)
- Βελτίωση πράξης
(σχεδιασμός, ανάλυση προβλημάτων)
- Ενίσχυση ανεξαρτησίας
(βελτίωση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής, διαχείριση χρόνου)
- Αύξηση ικανότητας προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο
(ικανότητα να λειτουργεί μέσα στο χώρο και στο χρόνο)
Σιώμου Κατερίνα
Εργοθεραπεύτρια SI